Ceza tayinine yer olmadığı kararı, Türk Ceza Muhakemeleri Kanunu’nun 223/3-4 maddelerinde düzenlenen bir hüküm çeşididir. Bu karar, kovuşturma aşamasında verilebileceği gibi, duruşma sırasında da verilebilir. Ceza tayinine yer olmadığı kararı, beraat kararı ile aynı değildir. Beraat kararında, isnat edilen fiilin suç teşkil etmediği veya failin fiili işlemediği kabul edilir. Ceza tayinine yer olmadığı kararında ise, isnat edilen fiil suç teşkil etmesine rağmen, faile belli nedenlerle ceza verilmemesi sonucuna varılır.
Ceza Tayinine Yer Olmadığı Kararının Verilebileceği Durumlar:
- Failin eyleminin suç teşkil etmemesi: Eylem, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan suç tiplerinden birinin unsurlarını karşılamıyorsa, ceza tayinine yer olmadığına karar verilir.
- Faile ceza verilmesini gerektiren bir nedenin bulunmaması: Failin eylemi suç teşkil etse bile, ceza verilmesini gerektiren bir neden bulunmaması halinde de ceza tayinine yer olmadığına karar verilebilir. Bu nedenler şunlar olabilir:
- Haklı savunma
- Meşru müdafaa
- Zaruret hali
- Eylemden önce pişman olma
- Failin ehliyetinin bulunmaması
- Zamanaşımı
Ceza Tayinine Yer Olmadığı Kararının Etkileri:
Ceza tayinine yer olmadığı kararı, beraat kararı gibi kesin bir hükümdür. Bu kararın kesinleşmesi halinde, fail hakkında tekrar kovuşturma yapılamaz. Ceza tayinine yer olmadığı kararı, failin sabıka kaydına da işlenmez.
Ceza Tayinine Yer Olmadığı Kararı ile Beraat Kararının Farkları:
Ceza tayinine yer olmadığı kararı ile beraat kararı arasındaki farklar şunlardır:
- Beraat kararında, isnat edilen fiilin suç teşkil etmediği veya failin fiili işlemediği kabul edilir. Ceza tayinine yer olmadığı kararında ise, isnat edilen fiil suç teşkil etmesine rağmen, faile belli nedenlerle ceza verilmemesi sonucuna varılır.
- Beraat kararı, failin lehine bir karardır. Ceza tayinine yer olmadığı kararı ise, failin lehine veya aleyhine bir karar olabilir.
- Beraat kararı, kesin bir hükümdür. Ceza tayinine yer olmadığı kararı ise, bazı durumlarda itiraz edilebilir.
Ceza Tayinine Yer Olmadığı Kararına İtiraz:
Cumhuriyet savcısı, ceza tayinine yer olmadığı kararına itiraz edebilir. İtiraz, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde yapılır. İtiraz, yerel mahkemece incelenir ve karara bağlanır.
Ceza Tayinine Yer Olmadığı Kararı Örnekleri:
- Bir kişi, hırsızlık yapmak amacıyla bir eve girer. Fakat evde kimse olmadığını fark edip, herhangi bir şey çalmadan evden çıkar. Bu durumda, kişinin eylemi hırsızlık suçunun teşkil unsurlarını karşılamadığı için ceza tayinine yer olmadığına karar verilebilir.
- Bir kişi, kendisine tecavüz etmeye çalışan bir kişiyi öldürür. Bu durumda, kişinin eylemi meşru müdafaa kapsamında değerlendirilebileceği için ceza tayinine yer olmadığına karar verilebilir.